AanZet is een thematische methodiek voor nieuwkomers. De doelgroep van AanZet is breed: je kunt het inzetten vanaf taalniveau A0, voor an(ders)alfabeten en voor hoger opgeleiden. In principe zijn alle deelnemers beginnende of laagtaalvaardige nieuwkomers, die aan het begin staan van hun inburgeringstraject of die al stappen gezet hebben maar nog niet op het gebied van MAP of participatie in het algemeen. De thema’s zijn geënt op belangrijke leefgebieden als Wonen, Gezondheid, Geld en Werk (MAP).

De doelgroep bestaat dus uit:

• deelnemers aan een voorinburgeringstraject of startklas (pre-PIP)
• deelnemers in een MAP-traject (MAP)
• deelnemers in de Z-route (Participatie)

AanZet levert inburgeraars op die actief aan de slag gegaan zijn met leefgebieden en MAP-thema’s. Daarin hebben ze gewerkt aan persoonlijke doelen en hun eigen leefomgeving verkend.

De doelen zijn:

• het bekend worden met verschillende leefgebieden, de (ongeschreven) regels, gebruiken en gewoonten en de verschillen met het land van herkomst;
• het opbouwen van een netwerk van bijvoorbeeld cultuurgenoten die al zijn ingeburgerd, Nederlanders en hulporganisaties uit de eigen regio;
• het onderzoeken en formuleren van eigen ontwikkelingsdoelen;
• het maken van een portfolio voor inburgering, arbeidstoeleiding en participatie;
• het actief aan de slag gaan met de MAP-thema’s.

Het materiaal is niet ‘makkelijk’ of ‘moeilijk’. In het materiaal wordt nadrukkelijk ruimte geboden voor een individuele invulling. Al naargelang de ervaring, de zelfredzaamheid, de ideeën en het taalniveau van de deelnemer, kiest hij zijn eigen stappen, acties en invulling van de activerende opdrachten. Soms is de ‘stap’ het meekijken met iemand anders (of letterlijk eens heel rustig om zich heen te kijken in Nederland), soms zoekt iemand iets helemaal uit voor zichzelf. Allebei, en alles daartussenin, is goed. Juist in het groepsproces met de verschillende deelnemers leren mensen van elkaar.

In de fase voorafgaand aan het PIP zijn groepen vaak erg heterogeen. Iedere deelnemer voert de activerende opdrachten op zijn eigen manier en niveau uit. Meer talige deelnemers zullen automatisch een meer talige invulling van bijvoorbeeld de doe-opdrachten geven. Tijdens de leerroutes zijn de groepen wat homogener zodat de opdrachten (en invulling van de excursies en meet&greets) aangepast kunnen worden aan het niveau van de groep.

AanZet bestaat uit een werkboek voor de deelnemers met opddrachten en een portfolio-deel (Mijn Plan). Daarnaast is er een elektronische leeromgeving met aparte ingangen voor deelnemers en begeleiders met de gesprekken tussen moedertaalsprekers, de vertaalde zinnen bij de video’s en opdrachten, de begeleidershandleidingen en alle werk- en printbladen.

De thema’s hebben betrekking op leefgebieden en op MAP. Je hoeft niet alle thema’s te benutten: je kunt de basisthema’s gebruiken voor een Startklas, er een compleet MAP-traject mee inrichten, ze integreren in de leerroutes of alleen de thema’s over gezondheid of juist vrije tijd eruit pikken om het lokale aanbod aan te vullen. Om die reden zijn de thema’s ook niet genummerd. De B-thema’s volgen uiteraard op de A-thema’s en de thema’s over werk hebben wel een voorkeursvolgorde (A t/m F).

Mensen ontmoeten – Ik maak contact

Wonen – Hier woon ik

Vrije tijd – Wat doe je graag?

Werk A – Kijken naar werk

Werk B – Wat wil ik doen?

Gezondheid A – Ben je gezond?

Geld A – Inkomen en financiële zekerheid

Werk C – Wat verwacht ik?

Scholing – Ik leer overal

Werk D – Kan ik dit werk gaan doen?

Gezondheid B – Ik voel me goed

Geld B – Mijn geldzaken

Werk E – Hoe vind ik een baan?

Werk F – Ik heb werk

Kinderen en opvoeding – Wat wil ik voor mijn kind?

Ondernemen – Wil ik een eigen bedrijf starten?

Het gebruiken van de eigen taal van de deelnemers is een wezenlijk onderdeel van AanZet. Doel is de nieuwkomer praktische kennis, inzichten en handvatten voor hun inburgeringsproces te bieden. Voor bewustwording en om ‘te landen’ is het belangrijk de brug te slaan tussen het land van herkomst en Nederland. En dat kan heel goed door onderling in de eigen taal over allerlei onderwerpen te spreken. Daarbij worden nieuwkomers geholpen door mensen die dat zelf al gedaan hebben en daarover vertellen in gesprekken tussen moedertaalsprekers in vier steuntalen (Arabisch, Dari, Tigrinya en Engels). Ieder thema wordt ook in deze vier talen geïntroduceerd en er zijn vertaalde zinnen/vragen bij de video’s en opdrachten in het werkboek beschikbaar (plus een lijst waarop ze de vertaling in hun eigen taal kunnen noteren).

Als je nieuw bent in een land en behalve de cultuur is de taal echt heel anders, dan is het prettig om gebruik te kunnen maken van bronnen in je eigen taal en om tijdens de bijeenkomsten in je eigen taal te mogen uitwisselen en aantekeningen te maken. Behalve prettig is het efficiënt en er ontstaan minder misverstanden door de taalbarrière. AanZet maakt gebruik van materiaal in vier steuntalen. Daarnaast is het zinvol om bewust te worden van verschillen en overeenkomsten ten opzichte van je land van herkomst. Je krijgt op die manier ook meer-richtingsverkeer in de groep onderling: mensen delen met elkaar wat hun gewoonten en ervaringen zijn en daarmee krijgt iedereen ruimte en een stem. Je achtergrond doet ertoe. 

De video’s met de gesprekken tussen moedertaalsprekers (in de vier steuntalen) vormen hiervoor een goede basis. Daarnaast is er een vraag die steeds terugkomt in het materiaal: 

Wat is hetzelfde in je land van herkomst? Wat is anders?

Op deze manier zijn er volop mogelijkheden om aandacht te besteden aan eigen taal en cultuur.

AanZet richt zich op persoonlijke doelen en stappen en geeft houvast om de voortgang te bespreken aan de hand van wat deelnemers hebben vastgelegd in Mijn Plan. 

Centraal in Mijn Plan staat de trap, met bovenaan op trede 10, het persoonlijke doel. Deze persoonlijke leervraag is het startpunt van een thema. Deze leervraag zal niet altijd direct helder zijn, deelnemers hebben hulp nodig om die te leren zien en te verwoorden. Het concept van de trap helpt om een doel en de weg ernaartoe concreet te maken. Door een groter doel op te breken in kleinere stappen, wordt de weg ernaartoe haalbaar, overzichtelijk, waarschijnlijk realistischer (denk aan de noodzaak van een broodbaan voor je je droombaan hebt gerealiseerd). Het geeft bovendien praktische handvatten voor afspraken en individuele begeleiding.

In de blokken rondom de trap noteert de nieuwkomer zijn tussenstappen en namen van netwerkcontacten. In Mijn Plan is bovendien ruimte voor foto’s en/of korte verslagjes van de doe-opdrachten en excursies. Alle Mijn Plannen bij elkaar vormen het portfolio van de deelnemer. Hiermee kan hij in het eindgesprek bij de gemeente laten zien wat hij in het kader van alle thema’s ondernomen en bereikt heeft.

AanZet heeft een sterke praktijkcomponent. De invulling van dit deel hangt af van de behoeften van de deelnemers en van de mogelijkheden in de regio, waar je uiteindelijk heen gaat op excursie of wie je uitnodigt voor een meet & greet. Wat is een kansrijke werkgever? Welke loketten binnen de gemeente zijn relevant en benaderbaar? Ga je met je groep naar een sportvereniging of naar een buurtcentrum? Is er in deze regio een Ouder-kindcentrum of heet het hier Centrum voor Jeugd en Gezin? Zijn er huisartsenpraktijken die ruimte hebben voor een bezoek? ect. 

Doe-opdrachten

Het doel van de Doe-opdrachten is, dat de deelnemers zelfstandig stappen gaan zetten en zich bewust worden van hoe zaken in hun eigen buurt, letterlijk om hen heen, eruitzien. Ze doen dit zelfstandig en alleen of samen met anderen, in hun eigen tijd. Ze kijken ervoor rond in hun buurt, praten met mensen over diverse onderwerpen of kijken in hun eigen huis om aspecten van het thema te onderzoeken. 

Excursie of meet & greet

Ook dit praktijkonderdeel is erop gericht dat men concreet een beeld krijgt van hoe plekken, instanties en bedrijven eruitzien in Nederland, wat je er kunt doen of halen, hoe je ze herkent, waar ze zijn en hoe je er komt. Allemaal met als doel de stap te zetten naar zelfredzaamheid en participatie. Sommige excursies hebben een open insteek (Wat is hier? Is dit interessant voor mij?) en andere hebben een duidelijker focus, afgestemd op de inhoud van het thema.

De begeleider heeft een activerende, faciliterende en coachende rol. 

Voor zowel deelnemers als begeleiders is het prettig als de bijeenkomsten een heldere structuur hebben, zeker omdat de trajecten een beperkte tijd duren en er waarschijnlijk niet één gemeenschappelijke taal is. De opbouw van de bijeenkomsten volgt daarom steeds eenzelfde lijn met terugkerende werkvormen en reflectievragen waarmee iedereen vertrouwd raakt. De structuur in AanZet volgt het VUT-model. In de begeleidershandleiding is dat per thema uitgewerkt in de vorm van een lesplan/draaiboek van de bijeenkomsten.

In de elo vindt de begeleider twee begeleiderskaarten met reminders/aanwijzingen: begeleiderskaart Activeren en begeleiderskaart Observeren. Daarnaast alle transcripten van de gesprekken tussen moedertaalsprekers en intro’s op de thema’s en uitleg over de terugkerende werkvormen.

AanZet is inzetbaar vanaf het allereerste begin. De nieuwkomer kan ten slotte niet wachten met ‘landen’, met bewustwording en ontdekken totdat zijn inburgeringstraject officieel start. 

Voor alle soorten trajecten waarin AanZet kan worden ingezet, geldt: met de aanpak van AanZet geef je nieuwkomers de tijd en gelegenheid om mogelijkheden en spelregels te ontdekken, om te leren zelf een stem te hebben in hun plan en tegelijkertijd na te gaan hoe haalbaar dat is. AanZet geeft daarnaast houvast voor begeleidingsgesprekken op verschillende gebieden. Het model van de Trap die in Mijn Plan staat, sluit aan bij inburgering, maar ook bij arbeidsmarkttoeleiding en participatie. En daar kun je dus in feite niet vroeg genoeg mee beginnen.

Voorinburgering en Startklas of verlengde intake

Met AanZet werk je gedurende een bepaalde tijd met een diverse groep nieuwkomers rondom concrete, fundamentele thema’s. Door te observeren hoe iemand reageert, reflecteert, samenwerkt en op welke manier iemand opdrachten oppikt, krijg je gedurende het traject op een natuurlijke manier informatie over de mogelijkheden en ambities van iedere individuele deelnemer. 

MAP-traject

Alle thema’s uit de Module Arbeidsmarkt en Participatie komen in AanZet aan bod. Sommige thema’s integraal (realistisch beroepsbeeld, werk vinden) en andere, zoals netwerken en (werk)cultuur, zijn verweven in alle thema’s (en niet alleen in de werkthema’s).

In AanZet ligt de nadruk op oriënteren en reflecteren, het krijgen van een realistisch beeld en het werken aan de eigen beroepskansen. Het is géén sollicitatiecursus of opleiding waarin concreet aan werknemerscompetenties of beroepscompetenties wordt gewerkt, maar het draagt hier wel aan bij. Deze heel specifieke onderdelen van MAP hebben een langer traject nodig en passen binnen een stage, een beroepsopleiding of een traject voor arbeidstoeleiding. 

In de begeleidershandleidingen van de thema’s Werk wordt verwezen naar regionale kansrijke bedrijven en beroepen. Het UWV publiceert regelmatig overzichten. Een actuele lijst van kansrijke beroepen per regio kun je vinden op https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/kansen-arbeidsmarkt/regionale-kansrijke-beroepen

De Z-route

AanZet biedt rijk materiaal om een praktijkcomponent in de Z-route mee in te richten. De thema’s zijn vergelijkbaar met die uit veel taalmethodes, maar AanZet biedt meer, omdat het geen taalmethode is en het aanbod is afgestemd activering, bewustwording, praktische kennis en inzichten op belangrijke leefgebieden en niet op de in het algemeen meest voorkomende woorden en begrippen in de Nederlandse taal. AanZet kan ingezet worden voor buitenschoolse opdrachten, aanvullend op de reguliere lessen in de Z-route.

Bij het materiaal hoort een online leeromgeving (elo), in dit geval geen elo met opdrachten. In de elo vindt de nieuwkomer alle video’s en geluidsfragmenten om te bekijken en te beluisteren tijdens de bijeenkomsten, maar zeker ook daarna samen met anderen in zijn omgeving. De begeleider vindt in de elo alle media, de uitgebreide begeleidershandleiding en extra materialen zoals werkbladen en knipbladen.

De vroege inzet van AanZet vergt natuurlijk ook wat van de begeleider. De meeste deelnemers zullen in dit stadium nog niet zo taalvaardig zijn in het Nederlands. 

Hoe kun je dat oplossen? 

• Probeer zo min mogelijk te leunen op taal. Door veel voor te doen, te ‘modellen’ en deelnemers met een gedeelde taal aan elkaar uit te laten leggen. De werkvormen die we gebruiken in de methode zijn daar juist voor bedoeld: actieve werkvormen, niet zozeer ‘zenden’ vanuit de begeleider.
• Maak gebruik van de filmpjes met gesprekken tussen moedertaalsprekers.
• Laat deelnemers gebruik maken van de lijst met vertaalde zinnen die beschikbaar is in Dari, Arabisch, Tigrinya en Engels of de lijst waarop ze de vertaling in hun eigen taal kunnen noteren.
• Werk met google translate via de telefoon.
• Als je beschikt over tolken of ex-inburgeraars: zet die in. 
• Heb je deelnemers die een zelfde taal spreken, maak daar gebruik van bij het indelen van de groepen. De eigen taal krijgt volop de ruimte binnen AanZet.
• Laat de bijeenkomsten begeleiden door iemand die de taal van de deelnemers spreekt als je homogene groepen kunt maken op gedeelde taal. 
• Laat deelnemers in de groep met wat meer taalvaardigheid vertalen voor medecursisten.
• Werk met pre-teaching, samen met de taaldocent die in voorbereidende lessen woorden en zinnen met de deelnemers doorneemt en oefent zodat hun taalvaardigheid op het betreffende domein wat vergroot wordt.
• Werk met foto’s in de bijeenkomsten. In het werkboek zijn heel bewust veel foto’s gebruikt en in het begeleidersmateriaal in de ELO vind je allerlei printbladen met afbeeldingen.

Studielast van een thema

Elk thema biedt materiaal voor drie bijeenkomsten van drie uur (inclusief pauze). Voor verschillende trajecten maak je verschillende keuzes ten aanzien van de thema’s. Je kunt een deel van het werk aan Mijn Plan buiten de bijeenkomsten met een individuele trajectbegeleider laten doen. De studielast is dus enigszins flexibel. 

Studielast in verschillende trajecten

• Je zet AanZet in een voor-inburgeringstraject in. Het doel is activeren van de nieuwkomer op belangrijke leefgebieden en observeren van zijn ontwikkeling en competenties. Je behandelt acht thema’s (de eerste zeven en Scholing) en neemt daar de tijd voor, zodat je goed kunt observeren. De studielast is dan 72 uur (exclusief de eigen tijd voor de doe-opdrachten).
• AanZet is je lesmateriaal bij de Module Arbeidsmarkt en Participatie voor deelnemers uit de Z- en de B1-route. MAP moet bestaan uit een praktijkelement van 40 uur. Je kiest de werkthema’s, eventueel zonder F (Werk houden) maar met Scholing. Dit zijn zes thema’s van elk negen uur, de studielast is dan 54 uur (exclusief de eigen tijd voor de doe-opdrachten).

Je hebt een groep in de Z-route met deelnemers die al langer Nederlands leren en die qua taalniveau wellicht stagneren maar die op diverse gebieden wel zelfredzamer kunnen worden. Je vult je lesprogramma aan met negen thema’s uit AanZet, waaronder Gezondheid B, Geld B en Kinderen en opvoeding. Je gaat iets sneller door de thema’s heen omdat een deel al is behandeld in de reguliere lessen en je neemt zes uur per thema. De studielast is dan 54 uur (exclusief de eigen tijd voor de doe-opdrachten).

AanZet kost € 59,00 per deelnemer. 

Daarvoor ontvangt de deelnemer een werkboek en toegang tot de online leeromgeving. De deelnemer vindt daarin:

• alle gesprekken tussen moedertaalsprekers
• alle introducties op de thema’s
• de vertaalde vragen/zinnen bij de opdrachten

De begeleider krijgt docentenrechten voor de online leeromgeving en vindt daarin:

• de algemene handleiding
• alle handleidingen per thema
• begeleiderskaarten Observeren en Activeren
• overzicht werkvormen
• algemene werk- en printbladen
• alle transcripten van de video’s en intro’s
• aanvullende lesmaterialen