In de Wet Inburgering 2021 (WI2021) staan activering en participatie centraal. Inburgeren wordt meer een kwestie van vooruitkijken naar zelfredzaamheid en werk vinden. Daar zitten allerlei haken en ogen aan, maar het biedt ook kansen. In het nieuwe inburgeringsstelsel is meer ruimte voor persoonlijke behoeften als het gaat om werk en een plek vinden in de maatschappij. En het lijkt soms logisch of beter om éérst de taal te leren en dán pas te gaan denken aan bijvoorbeeld werk, maar is dat wel beter en logisch? Waarom zou je niet veel eerder al dergelijke stappen zetten?

Participeren vanaf het begin

Als bekend is dat taalcontact belangrijk is voor taalverwerving en uiteraard ook voor inburgering, dan kun je daar niet vroeg genoeg mee beginnen. Dat is dan ook de insteek van AanZet, de nieuwe methodiek voor de inburgering die Kleurrijker heeft ontwikkeld samen met ITTA en BSC. In de methodiek worden inburgeraars gestimuleerd en toegerust om buiten het veilige lokaal hun nieuwe omgeving te gaan ontdekken en een netwerk op te bouwen. Oók de niet-geletterden. Het doel is bewustwording en oriëntatie op de toekomst in Nederland en het onderzoeken van hulpbronnen. Taal is daarbij het middel, het mag met handen en voeten, met hulp of met een steuntaal. Zo ontstaan diverse natuurlijke communicatieve situaties en taalverwerving krijgt daarmee een stimulans. Het echte taalonderwijs wordt gegeven door een NT2-docent in de taalles.

 De kracht van de groep 

Maar hoe pak je dat dan aan? Hoe leg je de opdrachten uit en zorg je dat de bedoeling duidelijk is? Hoe geef je deelnemers voldoende houvast om daadwerkelijk buitenschools allerlei activiteiten te ondernemen? Dat doe je door gebruik te maken van de kracht van de groep (van en met elkaar leren), door indien nodig te beginnen met kleine, concrete stappen die je iedere les herhaalt en door creatief te zijn in hoe je het materiaal aanbiedt. 

Om een voorbeeld te geven: in een groep jongeren (ook ama’s werken met AanZet!) zou je kunnen beginnen met een thema dat hen aanspreekt. Vrije tijd (sporten?) of Geld. Van daaruit krijg je zonder moeite in de groep de tongen los over doelen en over stappen. Hoe je spiermassa kweekt, dansjes leert of dure sneakers koopt van je eigen geld. Je kunt zo heel aanschouwelijk maken wat er bedoeld wordt met een doel, met stappen en met een plan.  Daar haak je bij aan in andere thema’s. En je herhaalt veel zaken. Zoals de vragen die eigenlijk in ieder thema terugkomen: wat vind je belangrijk? Wat heb je gedaan? Wat heb je geleerd? Het geeft niet als een deel van de groep niet alles meteen kan volgen. Ze mogen elkaar helpen, vertaalapps gebruiken en er zijn meerdere bijeenkomsten waarin het leren nadenken over doelen en plannen wordt geoefend. Ondertussen komen ze wél in beweging, bezoeken ze relevante plekken in hun gemeente en worden ze zich er langzaamaan van bewust dat ze zelf invloed kunnen hebben op hun toekomst.

De ervaring staat centraal

In een traject met AanZet staat dus niet het boek, maar de ervaring centraal. Maar het boek biedt wel veel houvast. Ten eerste omdat de ervaring een weerslag krijgt in het boek, in Mijn Plan. Dat is het portfolio-achtige deel achteraan ieder thema waarin deelnemers hun doelen en stappen noteren en waarin ze weergeven in beeld of tekst wat ze hebben ondernomen. Ten tweede staan in het boek diverse opdrachten om het leefgebied te verkennen en te oefenen met basale begrippen en zinnen. De begeleider bepaalt hoe die de opdrachten aanbiedt. Hoger opgeleiden laat je zinnen uitbreiden en aanvullen naar eigen behoefte. Voor ongeletterden kies je een mondelinge introductie of verwerking. Je hoeft bijvoorbeeld een dialoog niet op te lezen, die kun je ook inoefenen door staand met een bal een vraag-en-antwoordspel te doen. Wat vind jij belangrijk? Wat doe jij graag? Enzovoorts. Al doende -en misschien kunnen we wel zeggen: spelenderwijs- zet je zo een groep in beweging en kun je ze met eenvoudige middelen in gesprek krijgen over uiteenlopende onderwerpen. Natuurlijk is dit maar het begin, maar wel een begin waarin een basis wordt gelegd voor actief inburgeren!  

Auteur: Liesbeth Caron, Ontwikkelafdeling KleurRijker

Meer lezen? Anneke van den Broek schreef eerder over AanZet in de startklas.